Oud Kootwijk verdwijnt onder het zand

Vanaf de late middeleeuwen worden deze zandvlaktes groter. Boeren kappen en verbranden bossen om plaats te maken voor landbouw en heidevelden. Van die heidevelden steken ze plaggen waarmee ze hun landbouwgrond bemesten. Door intensieve begrazing van de hei door schaapskuddes en door te diepe afplagging krijgt de wind opnieuw vrij spel.

Een aanzienlijk dorp

Kootwijk is in de middeleeuwen een aanzienlijk dorp. De bewoners wonen in grote boerderijen en houden zich behalve met landbouw ook bezig met ijzerwinning. Er is in die tijd veel vraag naar ijzer, voor het maken van wapens en gereedschap en op de Veluwe zijn de grondstoffen en de knowhow aanwezig om daarin te voorzien.
Maar om ijzer te maken, is heel veel houtskool nodig en voor houtskool heb je bomen nodig. Er werden dus veel bomen gekapt; dezelfde bomen die de wind trotseren en breken en met hun wortels de grond bij elkaar houden. Onbewust dragen de Kootwijkers met hun akkerbouw, veeteelt en ijzerindustrie bij aan de ondergang van hun eigen dorp. Het zand rukt steeds verder op en rond het jaar 1000 zien de dorpsbewoners zich gedwongen om te verhuizen. Ze stichten een paar kilometer noordelijker een nieuw dorp; het huidige Kootwijk. Het verlaten dorp, dat sindsdien wordt aangeduid als Oud Kootwijk, verdwijnt langzaam maar zeker onder het Kootwijkerzand; het grootste stuifzandgebied van West-Europa.

Reizend Zand

Ook in het centrum van Apeldoorn is stuifzand te zien. Kunstenaar Giny Vos maakte op het Stationsplein het 100 meter lange lichtkunstwerk ‘Reizend Zand’. Wie het stationsplein nadert vanuit de binnenstad krijgt door de voortdurend wisselde lichtpatronen het idee zich in de richting van een Veluwse zandverstuiving te begeven.

‍