Keulse ruiters plunderen Apeldoorn en Beekbergen
De Veluwe is eeuwenlang een tamelijk leeg gebied geweest: uitgestrekt en open, zonder muren of andere verdedigingswerken. Tijdens oorlogen, die zich zeker vanaf het einde van de middeleeuwen en in de tijd van de Reformatie herhaaldelijk voordoen, valt het gebied weerloos ten prooi aan plunderende troepen.
Een opsomming
1456: Het Bourgondische leger, op weg naar Deventer, trekt een spoor van vernieling over de Veluwe
1480: Oorlog tussen Gelre en de Habsburgers woedt ook op de Veluwe
1510: Troepen van de bisschop van Utrecht plunderen de dorpen Wilp, Nijbroek en Apeldoorn en steken ze vervolgens in brand
1520: Troepen uit Overijssel en Utrecht plunderen de Veluwe
1543: René van Chalon, graaf van Oranje, plundert en brandschat Apeldoorn
1584: Apeldoorn opnieuw geplunderd
1624: Apeldoorn wederom geplunderd
1629: Apeldoorn wederom geplunderd, dit keer door Spaanse en Duitse troepen
En dan moet het rampjaar 1672 nog komen...
1672
Dat jaar verklaren Frankrijk, Engeland, Münster én Keulen gezamenlijk de oorlog aan de de Republiek der Verenigde Nederlanden. Met grote overmacht trekken hun legers de grens over. De Staten van Gelderland worden overrompeld en legeraanvoerder prins Willem III wordt teruggedrongen tot achter de Hollandse waterlinie. De Veluwe wordt bezet door de Fransen en de bevolking krijgt het zwaar te verduren. Zo ongeveer alles van enige waarde moet worden afgestaan: geld, meubilair, eten, zelfs het stro van de daken wordt in beslag genomen voor de paarden van het bezettingsleger.
Gaandeweg brokkelt de samenwerking tussen de vier verenigde vijanden van de Republiek echter af. Vanuit Holland kan Willem III die inmiddels tot Stadhouder is benoemd de bezette gebieden gaan heroveren. Het duurt twee jaar, tot in 1674, maar dan is de vijand teruggedrongen tot over de IJssel en is de Veluwe bevrijd.
Maar op 1 mei volgt er nog één laatste uitval door Keulse ruiters vanuit Deventer. Ze galopperen naar Apeldoorn en Beekbergen en nemen al wat ze pakken kunnen op eveneens gestolen wagens mee terug naar Deventer. Opnieuw moeten de dorpelingen machteloos toekijken.
Een nieuw wapen
Datzelfde jaar vindt Menno van Coehoorn, de geniale ontwerper van tal van verdedigingswerken, een klein handzaam kanon uit; het zogenaamde ‘Coehoorn-mortier’. Het Coehoorn-mortier kon door twee mannen worden gedragen en is in allerlei varianten nog tot in de twintigste eeuw gebruikt. De uiteindelijk zegevierende Stadhouder Willem III schaft ze onder andere aan om het paleis dat hij in Apeldoorn laat bouwen te verdedigen. Toeval of niet; maar Apeldoorn blijft na 1674 meer dan 120 jaar (tot 1795 wanneer de Franse legers Nederland opnieuw bezetten) gevrijwaard van oorlogshandelingen.
