1st Canadian Army Headquarters in Apeldoorn
Na de bevrijding van Apeldoorn trekt het 1e Canadese leger verder noord- en westwaarts om de rest van het land te helpen bevrijden. Hun hoofdkwartier vestigen ze echter hier. In de eerste plaats ligt Apeldoorn strategisch gunstig, maar niet minder belangrijk is dat de vertrokken Duitsers een ‘infrastructuur’ hebben achtergelaten.
Vanaf eind 1943 tot de bevrijding is Apeldoorn immers het bestuurlijk centrum van het bezette Nederland geweest. Alle gebouwen die de Canadezen na de bevrijding betrekken, zijn eerder in gebruik geweest door de bezetter. Waar dat bezettingsbestuur zetelde, is bekend: vooral aan de Loolaan, in De Parken en in Berg en Bos. Maar waar precies in Apeldoorn de Canadezen hun hoofdkwartier vestigden, is lange tijd een raadsel geweest. Een leger in opmars is omvangrijk, maar ook flexibel en laat zich niet gemakkelijk vastpinnen op één locatie. Het gaat bovendien om een periode van slechts enkele maanden in de zomer van 1945. Daarna trekken de Canadezen weer verder.
‘A city park’
Dankzij uitgebreid onderzoek door Jelle Reitsma is duidelijk geworden dat de hoofdlocatie van het Canadese leger in Berg en Bos moet zijn geweest. Onder andere in een biografie van de aanvoerder van het leger, generaal Crerar, wordt steeds gesproken over een ‘park’: “The tents and caravans of the Main Headquarters were located among the woods of a city park; Crerar’s personal quarters were situated on the banks of the park lake.” Die locatie Park Berg en Bos wordt ook bevestigd door ooggetuigenverslagen.
Aanwijzingen
Zo zou er in het restaurant bij het Boschbad een uitgaansgelegenheid voor militairen, de ‘Stork Club’, gevestigd geweest zijn. Crerar zelf verblijft in een kleine bungalow aan de westkant van de Bosvijver. Er is ook een menukaart van een afscheidsdiner in de ‘Headquarters First Canadian Army main and administrative Serjeant’s Mess’. Die moet waarschijnlijk gesitueerd worden in het voormalige restaurant van het pretpark Prins Bernharddal aan de Amersfoortseweg, ook in Berg en Bos dus. Bovendien blijkt de afdeling Chemical Warfare van het hoofdkwartier gevestigd te zijn geweest in de Berg en Bosschool (waar eerder het Duitse departement van Justitie huisde).
En dan is er nog een legerkist met opschrift ‘Geographical Section General Staff NDHQ’ gevonden op een zolder in de Ribeslaan, eveneens in Berg en Bos…
