Het Rijke Roomse Leven

In de Franse tijd krijgen de katholieken hun godsdienstvrijheid terug. En dat blijft zo, ook na het vertrek van de Fransen in 1814. Het duurt dan nog wel meerdere decennia voordat de Apeldoornse katholieken weer een eigen kerk hebben. In 1845 wordt in Loenen de kerk van Antonius Abt gebouwd. Het jaar daarop krijgt ook het dorp Apeldoorn weer een katholieke kerk aan de Dorpstraat, gebouwd door de ingenieurs van Rijkswaterstaat. Deze Waterstaatskerk is in 1896 vervangen door de Mariakerk en die staat daar nu nog.

Bloei
De eerste helft van de 20e eeuw is de periode van de katholieke emancipatie. In het sterk groeiende Apeldoorn vestigen zich veel katholieken. Ze stichten er hun - vaak kinderrijke - gezinnen en nieuwe kerken zoals de Fabianus en Sebastianuskerk in Zuid, de Teresiakerk in Zevenhuizen en de Victorkerk aan de Jachtlaan. Aan de Arnhemseweg verrijst een indrukwekkend gebouwencomplex waar katholieke jongens van heinde en verre worden voorbereid op het priesterschap: het Kleinseminarie.
In verzuild Apeldoorn bloeit het 'Rijke Roomse Leven'. Er worden katholieke scholen, zorginstellingen, beroepsorganisaties, sportclubs en gezelligheidsverenigingen opgericht. Op kerkelijke feestdagen zoals Hemelvaart, Maria ten Hemelopneming en Sacramentsdag trekken er processies door Apeldoorn.

Ontkerkelijking
‍Net als de hervormden, de gereformeerden, de socialisten en de liberalen vrijen en trouwen katholieke Apeldoorners bijna uitsluitend binnen de eigen zuil. Een situatie die pas in de jaren zestig begint te veranderen, waarna het rijke roomse leven langzaam maar gestaag afbrokkelt. Op de Mariakerk na hebben alle andere katholieke kerken in Apeldoorn inmiddels een niet-religieuze bestemming gekregen, als ze niet zijn afgebroken. In de Teresiakerk en de ‘Fab en Seb’ zijn woningen gerealiseerd. Het Kleinseminarie is in 1968 gesloten en biedt nu onderdak aan de Politieacademie.

‍