±
20
-
12
-
1850
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
De Harmonie poseert voor een groepsfoto, 1901De Harmonie poseert voor een groepsfoto, 1901
De negentiende eeuw kenmerkt zich in Nederland door snelle economische groei en grote sociale en culturele veranderingen. De gegoede burgerij groeit en met de toename van vrije tijd groeit ook de belangstelling voor kunst en cultuur. In deze context worden vele verenigingen opgericht waar samen gesport, gelezen en gemusiceerd wordt. De burgerij vindt muziek niet alleen mooi en prettig, maar het is ook een teken van beschaving en het geeft uiting aan de identiteit van een stad of dorp. Bovendien kan een eigen orkest voor muzikale begeleiding zorgen tijdens vieringen, herdenkingen of parades.
±
23
-
12
-
1940
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
De achttienjarige Claartje van Aals werkt tot 21 november 1940 bij de Nederlandse Spoorwegen. Op die datum worden alle Joodse medewerkers in overheids- en semioverheidsdienst ontslagen. Claartje vindt werk in de Joods-psychiatrische instelling Het Apeldoornsche Bosch. Na een inwerkperiode komt ze aanvankelijk te werken in paviljoen Hannah waar rijkere dames wonen die 'een beetje de kolder hebben', zoals Claartje dat noemt.
±
22
-
12
-
1895
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
In de 19de eeuw vindt er een aantal boeiende ontwikkelingen plaats in de wetenschap. Denk bijvoorbeeld aan elektriciteit en fotografie. Met elektriciteit kun je straling opwekken. De meeste straling is onzichtbaar en boeit wetenschappers onverminderd. Een voorbeeld dat we allemaal kennen is wifi. Zichtbare straling noemen we licht en daarmee kun je foto’s maken op stralingsgevoelig materiaal zoals fotopapier.
±
31
-
12
-
1841
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Klepper van de kleppermanKlepper van de klepperman
Elke avond, nadat de duisternis gevallen is, maken de Apeldoornse nachtwakers (of kleppermannen) hun ronde door het dorp. Straatverlichting is er niet en mensen lichten zich thuis bij met olielampen en kaarsen. Het gevaar van brand en misdaden die het daglicht niet verdagen kunnen, ligt altijd op de loer. Tussen de vredig slapende bewoners van Apeldoorn en de rampspoed staat de Klepperman.
±
22
-
12
-
1941
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Frouwke Goudsmit, een van de leerlingen, op de Joodse school in april 1942 (Foto familiebezit)Frouwke Goudsmit, een van de leerlingen, op de Joodse school in april 1942 (Foto familiebezit)
Van 22 december 1941 tot eind januari 1943 is er in Apeldoorn een Joodse school. Deze is het gevolg van de maatregel van de Duitse bezetter die bepaalt dat Joodse kinderen vanaf 1 september 1941 niet meer naar niet-Joodse scholen mogen.
±
2
-
12
-
1944
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Identificatieplaatje van Jan Bruens die samen met zijn broer Bernard als dwangarbeider naar Rees werden afgevoerdIdentificatieplaatje van Jan Bruens die samen met zijn broer Bernard als dwangarbeider naar Rees werden afgevoerd
Op 2 oktober 1944 heeft de eerste grote razzia in Apeldoorn plaats. Ongeveer vierduizend mannen worden voor dwangarbeid weggevoerd richting de IJssel om daar verdedigingswerken mee aan te leggen. De meesten van hen zijn echter na een week of vier al weer terug in Apeldoorn. Maar de behoefte van de bezetter aan arbeidskrachten blijft onverminderd groot. Daarom organiseren de Duitsers in de vroege ochtend van 2 december 1944 een tweede grote razzia.
±
2
-
12
-
1955
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Wandbord voor de geldinzameling in Apeldoorn voor Kruiningen (collectie CODA Museum)Wandbord voor de geldinzameling in Apeldoorn voor Kruiningen (collectie CODA Museum)
In de nacht van 31 januari op 1 februari 1953 wordt het zuidwesten van Nederland getroffen door een verschrikkelijke ramp: de Watersnoodramp. Een zware storm uit noordwestelijke richting, ongunstig samenvallend met vloed en springtij, doet het water tot extreme hoogte stijgen. 1836 mensen vinden de dood en duizenden moeten evacueren omdat huis en haard zijn weggevaagd.
±
28
-
11
-
1812
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Het verlotingsbord van de Uddeler HeegdeHet verlotingsbord van de Uddeler Heegde
Herberg De Zwaan aan de Uddelerweg in Elspeet. November 1812. Een groep mannen verzamelt zich in de gelagkamer. Ze kennen elkaar, schudden handen, slaan elkaar op de schouders. Dit zijn de maalmannen of aandeelhouders van de Uddeler Heegde, het bosgebied ten oosten van Uddel dat zij gezamenlijk beheren.
±
10
-
11
-
1971
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Minister Berend-Jan Udink van Volkshuisvesting geeft de sleutel van 2 miljoenste woning aan bewoners van Zevenhuizen, 1971. (Nationaal Archief)Minister Berend-Jan Udink van Volkshuisvesting geeft de sleutel van 2 miljoenste woning aan bewoners van Zevenhuizen, 1971. (Nationaal Archief)
In de jaren ‘60 en ‘70 nam het aantal inwoners van Apeldoorn snel toe. De voornaamste reden was de komst van grote organisaties zoals de Belastingdienst en Phillips. Om deze groei op te kunnen vangen waren heel veel meer woningen nodig. Het karakter en aanzien van het dorpse Apeldoorn zou er grondig door veranderen.
±
7
-
11
-
1984
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
De gevel van de nieuwe centrale bibliotheek, 1984De gevel van de nieuwe centrale bibliotheek, 1984
Ondanks dat het al gauw te krap blijkt, is de bibliotheek in Apeldoorn vanaf 1912 lange tijd gevestigd in het pand aan de Regentesselaan. In 1980 komt daar verandering in als de gemeente de opdracht geeft om een nieuw, ruim gebouw te realiseren. Tijdens de bouw mag de bibliotheek al verhuizen naar een tijdelijk pand aan de Kapelstraat dat al veel ruimer is dan het pand aan de Regentesselaan. Op 7 november 1984 wordt de nieuwe bibliotheek feestelijk geopend.
±
7
-
11
-
1942
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Willem van Tongeren geportretteerd door Evert PaterWillem van Tongeren geportretteerd door Evert Pater
Oude Apeldoorners denken met weemoed terug aan Willem van Tongeren, de ‘blijmoedige zwerver,’ de ‘flierefluiter God’s’, de ‘kissieskeerl’. Willem leeft in die herinneringen voort als symbool van een tijd waarin Apeldoorn nog de overzichtelijkheid van een dorp had.
±
1
-
11
-
1972
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Centraal Beheer, 1973Centraal Beheer, 1973
Aan de rand van het centrum van Apeldoorn zit van 1972 tot 2013 een van de grootste werkgevers van de stad: Centraal Beheer. Eind jaren zestig van de vorige eeuw wil de gemeente met steun van het Rijk grote kantoren overhalen om zich in Apeldoorn te vestigen en de komst van Centraal Beheer is daarin een belangrijke stap.
±
16
-
11
-
1931
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Interieur van de Eierhal, 1940Interieur van de Eierhal, 1940
Op voormalig landgoed Welgelegen wordt op 16 november 1931 door burgemeester Roosmale Nepveu de nieuwe eierhal geopend, waarbij hij de hoop uitspreekt dat deze hal “Apeldoorn aan den spits van den eierhandel” brengt. Een nieuwe hal, omdat de oorspronkelijke hal aan de Griftstraat te klein is geworden.
±
23
-
10
-
1911
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Woonhuis De Ploeg. De luiken zijn verwijderd, maar verder is het huis nu nog vrijwel hetzelfde als toen.Woonhuis De Ploeg. De luiken zijn verwijderd, maar verder is het huis nu nog vrijwel hetzelfde als toen.
Louis Joseph Dobbelmann gooit in 1911 het roer om. Als directeur van de Dobbelmann Tabaks- en Sigarenfabriek in Rotterdam heeft hij een aardig fortuin vergaard dat hij nu besluit te steken in een landgoed in Wiesel. Hij koopt een vervallen boerderij met de naam 'De Ploeg' en laat daarvoor in de plaats een statig herenhuis bouwen met voor die tijd kenmerkende jugendstilelementen. Voortaan legt Dobbelmann zich toe op de zorg voor zijn land, zijn paarden en zijn vee. Naast het woonhuis laat hij ook een imposante schuur optrekken.
±
13
-
10
-
1929
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
De Graf Zeppelin boven Apeldoorn. Foto gemaakt vanaf de toren van de Grote Kerk. Links de Loolaan met rechts daarvan de NoorderkerkDe Graf Zeppelin boven Apeldoorn. Foto gemaakt vanaf de toren van de Grote Kerk. Links de Loolaan met rechts daarvan de Noorderkerk
Begin vorige eeuw krijgt Europa, in een stroomversnelling, te maken met nieuwe technologie, ook op het gebied van transport. Een van de nieuwe ontwikkelingen is het luchtschip: reusachtige vaartuigen die in staat waren om intercontinentale vluchten te maken. Deze indrukwekkende uitvinding van Ferdinand von Zeppelin wordt gezien als de toekomst van transport. In 1929 krijgt Apeldoorn een voorproefje.
±
21
-
10
-
2020
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
De Matenpoort (foto Rob Voss)De Matenpoort (foto Rob Voss)
De wijk De Maten heeft al jaren een toegangsweg met de naam Matenpoort, maar in 2020 krijgt de wijk ook een fysieke poort in de vorm van een kunstwerk. Kunstenaar Marcel Smink laat zich inspireren door de geschiedenis van de wijk. Zijn zuilen staan op de plek waar vroeger, voor de bouw van de woonwijk, de gras- en hooilanden raakten aan het Apeldoorns Kanaal.
±
1
-
10
-
1877
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
De school aan het Prins Hendrikplein eind 19e eeuwDe school aan het Prins Hendrikplein eind 19e eeuw
Met de bouw van de oudste middelbare school van Apeldoorn wordt in 1876 begonnen. Een jaar later wordt deze onder de naam Koninklijke Hogere Burgerschool Prins Hendrik der Nederlanden geopend. Dit gebeurt in aanwezigheid van koning Willem III en zijn broer prins Hendrik, na wie de school vernoemd is. Deze voormalige HBS heet nu Koninklijke Scholengemeenschap Apeldoorn, kortweg KSG.
±
18
-
10
-
1886
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Patiënten en personeel voor het Ziekenhuis, 1903Patiënten en personeel voor het Ziekenhuis, 1903
Gemeente-geneesheer J.C. Vlaanderen maakt zich vanaf 1872 sterk voor een ziekenhuis in Apeldoorn. Dat jaar heerst er in Nederland de pokken, nadat er daarvoor een cholera-epidemie is geweest. Vlaanderen kaart het onderwerp meerdere keren aan, maar krijgt op dat moment helaas weinig medestanders.
±
-
10
-
1980
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Kinderboerderij, 1985Kinderboerderij, 1985
Midden in woonwijk De Maten en aan de rand van het Matenpark ligt kinderboerderij De Maten. In en om deze kinderboerderij leven onder andere pony’s, geiten en knaagdieren en er is een speeltuin. De kinderboerderij is in oktober 1980 geopend, maar de boerderij zelf is al veel ouder.
±
20
-
10
-
1956
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Minerva aan de Paslaan, 1950Minerva aan de Paslaan, 1950
In Apeldoorn wordt in 1918 Minerva geopend, één van de eerste bioscopen in Nederland. Deze bioscoop is het laatste werk in Apeldoorn van architect Chris Wegerif. Het is tevens zijn enige ontwerp dat voor openbaar gebruik bestemd is. De zaal heeft een balkon en een totale capaciteit van 530 zitplaatsen; het verhoogde podium is 11 meter breed en 11 meter diep.
±
22
-
10
-
1850
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Het huis van de familie Röntgen aan de Dorpstraat (nu Hoofdstraat 171). Tekening van Arie Lieman, ca. 1860Het huis van de familie Röntgen aan de Dorpstraat (nu Hoofdstraat 171). Tekening van Arie Lieman, ca. 1860
Er is een inwoner van Apeldoorn die wereldberoemd is geworden: Wilhelm Conrad Röntgen, de ontdekker van de röntgenstralen. Wilhelm is in 1845 in Duitsland geboren, maar het gezin kiest  in 1848 vanwege de politieke onrust in Pruisen een veilig heenkomen in Apeldoorn. Zijn moeder, Constance Frowein, is Nederlandse en ze besluiten daarom naar Nederland te verhuizen.
±
7
-
9
-
1935
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Drukte rond het buitenbad in de jaren 1945-1955 Drukte rond het buitenbad in de jaren 1945-1955
Aan de Van Huutstraat wordt op 7 september 1935 het Sportfondsenbad geopend. Vele Apeldoorners hebben hier leren zwemmen en hun zwemdiploma behaald. Tot 1934 is op de plek van het Sportfondsenbad nog een vredig graslandje met fruitbomen te vinden op de oever van de beek. De loop van deze beek, die eerst gewoon Dorpsbeek heette en later Badhuisbeek genoemd werd, is nog zichtbaar naast de oude schoorsteen van bakkerij Vonk.
±
25
-
9
-
1974
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
TNO in 1973TNO in 1973
In het begin van de jaren '60 kampen twee TNO-instituten in Delft met ruimteproblemen. Het gaat om het Centraal Technisch Instituut en het Metaal Instituut. In dezelfde tijd is het overheidsbeleid gericht op ‘spreiding van rijksdiensten’. Zo verhuist de PTT naar Groningen, het ABP naar Heerlen en de Belastingdienst en het Rijkscomputer­centrum naar Apeldoorn.
±
29
-
9
-
1923
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Minister van Oorlog J.J.C. van Dijk speekt de menigte op Fort Java toe, 29 september 1923Minister van Oorlog J.J.C. van Dijk speekt de menigte op Fort Java toe, 29 september 1923
Op 29 september 1923 wordt Fort Java in het Paleispark belegerd. Althans, daar heeft het alle schijn van… Fort Java is een van de drie kunstmatige heuvels in het Paleispark dat in de winter van 1853-1854 aangelegd zijn. De oorspronkelijke functie van deze forten is onduidelijkheid, maar het blijkt een heel geschikte plek voor de Landdag van de Bijzondere Vrijwillige Landstorm van Gelderland en Overijssel.
±
16
-
9
-
1948
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Bij de verbouwing van het Apeldoornse raadhuis in 1898 wordt een glas-in-lood raam aangebracht van de jonge vorstinBij de verbouwing van het Apeldoornse raadhuis in 1898 wordt een glas-in-lood raam aangebracht van de jonge vorstin
Koning Willem III is de eerste Oranje die Paleis Het Loo ook daadwerkelijk als zijn belangrijkste woonverblijf gebruikt. Dat heeft alles te maken met de liberale Grondwet die in 1848 nog onder goedkeuring van zijn vader koning Willem II in werking is getreden. In die grondwet is de macht van de Nederlandse vorst aanzienlijk teruggesnoeid en gedurende zijn koningschap (1849-1890) blijft Willem III in de clinch liggen met de Haagse politiek.
±
15
-
9
-
2008
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
De Grift langs de Hofstraat, ca. 1939 (Foto Jan H. Stokking, collectie: E.J. Stokking, CODA Archief)De Grift langs de Hofstraat, ca. 1939 (Foto Jan H. Stokking, collectie: E.J. Stokking, CODA Archief)
Van alle beken die op het grondgebied van de gemeente Apeldoorn vanaf de Veluwe richting IJssel stromen, is de Grift de belangrijkste. Andere Apeldoornse beken monden uit in de Grift, die op haar beurt meer dan 30 km noordwaarts bij Hattem uitkomt op de IJssel. Al vanaf de 14e eeuw voedt ze met haar water een aantal watermolens in Apeldoorn, zoals de Monnikhuizer Korenmolen, de Holthuizer Molens, De Tepelenberg papiermolens, de molens De Vlijt en de Stinkmolen.
±
27
-
9
-
1912
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Het oude dorpshuis Ugchelens BelangHet oude dorpshuis Ugchelens Belang
Omstreeks 1795 telt Ugchelen slechts 146 inwoners, maar mede door de papierindustrie en door de bouw van een school, groeit deze buurtschap uit tot een levendig dorp. In 1900 wonen er inmiddels 630 mensen. Voor en door de inwoners wordt in 1912 een houten dorpshuis gebouwd en wordt een vereniging opgericht met de naam Ugchelens Belang.
±
20
-
8
-
1904
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Te water geraakte locomotief de Tortel van de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij (HIJSM)Te water geraakte locomotief de Tortel van de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij (HIJSM)
De scheepsvaart was lange tijd de meest praktische manier van transport, maar met de introductie van de trein in de 19e eeuw kregen de waterwegen serieuze concurrentie. Het spoornetwerk in Nederland groeit snel en ook Apeldoorn krijgt een spoorverbinding in 1876. Samen met de opening van het kanaal in 1825 neemt de bereikbaarheid van de stad enorm toe waardoor de economie flink groeit. Deze vooruitgang neemt echter ook problemen met zich mee…
±
1
-
8
-
1941
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
In juli 1941, tien dagen vóór de brandstichting, werd de synagoge ook al beklad. (Bron: NIOD Beeldbank WO2)In juli 1941, tien dagen vóór de brandstichting, werd de synagoge ook al beklad. (Bron: NIOD Beeldbank WO2)
De bezetting van Apeldoorn door de Duitsers heeft vooral gevolgen voor de Joodse Apeldoorners. Langzaam maar zeker worden hun vrijheden ingeperkt en wordt het voor hen steeds onveiliger.
±
29
-
8
-
1913
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Muziekvereniging van de NedcosMuziekvereniging van de Nedcos
De voorloper van de Nederlandse Cocosfabriek (Nedcos) wordt in 1906 door de Poolse immigrant Abraham Bukowsky opgericht. Hij brengt in 1913 de productie onder in een Naamloze Vennootschap, waarmee de oprichting een feit is. Nadat Bukowsky in 1916 naar Polen is terugverhuist groeit de fabriek aan de Pelikaanlaan en de Reigersweg onder leiding van Johan Paul en Joseph Leverpoll uit tot de grootste verwerker van kokosvezel in Nederland. Omdat in diezelfde tijd aan Kanaal Noord ook de Jute- en Cocosfabriek L.J. Heijmeijer een aanzienlijke omvang aanneemt, mag Apeldoorn zich vanaf de jaren twintig de officieuze "kokosmattenhoofdstad van Nederland" noemen.
±
18
-
8
-
1972
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Kinderen in een nieuwbouwwoning in De Maten kijken naar de nieuwe tv, een cadeau van de gemeente ApeldoornKinderen in een nieuwbouwwoning in De Maten kijken naar de nieuwe tv, een cadeau van de gemeente Apeldoorn
Voor de Tweede Wereldoorlog bestaat het gebied, dat ook dan al De Maten wordt genoemd, voornamelijk uit veengronden, moerassen en moerasbossen. Na de bevrijding wordt Apeldoorn één van de snelst groeiende gemeenten van Nederland en moeten er nieuwe woonwijken gebouwd worden. Voor het bouwen van de grootste wijk laat de gemeente haar oog op dit gebied vallen.
±
13
-
7
-
1917
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Dorpsstraat rond 1905Dorpsstraat rond 1905
Op 13 juli 1917 besluit de Apeldoornse gemeenteraad dat de Dorpstraat voortaan Hoofdstraat moest heten. Aan dat besluit is de meest enerverende, spannende en inspirerende periode in de geschiedenis van Apeldoorn voorafgegaan. In het laatste kwart van de negentiende eeuw raakt het rustige Veluwse dorp bevangen door een ongekende energie en ontpopt het zich tot een moderne stad met allure.
±
11
-
7
-
1849
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Sociëteit, ca. 1936Sociëteit, ca. 1936
Aan de Kerklaan 17 staat een van de oudste gebouwen in de buurt van het Oranjepark: de Sociëteit Apeldoorn. Dit pand wordt in 1878-1879 voor de vereniging Sociëteit Apeldoorn gebouwd als locatie voor haar bijeenkomsten.
±
16
-
7
-
1891
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Eerste steenlegging op 16 juli 1891, zittend in het midden prinses WilhelminaEerste steenlegging op 16 juli 1891, zittend in het midden prinses Wilhelmina
Nadat in 1890 een verwoestende brand de Nieuwe Kerk aan de Loolaan in de as heeft gelegd, besluiten de kerkvoogden voor de herbouw een prijsvraag uit te schrijven. Ze nodigen tien architecten uit om een ontwerp te maken waarvan de bouw niet meer dan 170.000 gulden mocht kosten. De architecten dienen hun tekeningen niet in onder eigen naam maar slechts met een motto, om de onpartijdigheid van de jury te waarborgen.
±
2
-
7
-
1887
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Station Het Loo, 1890Station Het Loo, 1890
Aan de Zwolseweg, op de plek waar nu het gebouw van de Koninklijke Marechaussee staat, stond ooit Station Het Loo. Hier stopte het ‘Koningslijntje’ dat in 1876 werd aangelegd, het jaar waarin het station in Apeldoorn opende. Het stationsgebouw bij Het Loo is een ontwerp van A.J. Bogaerts uit Breda en Apeldoorner Chris Wegerif heeft de bouw ervan uitgevoerd en begeleid.
±
16
-
7
-
1883
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Het in 1958 afgebrande kantoorgebouw van de Nettenfabriek, 1948Het in 1958 afgebrande kantoorgebouw van de Nettenfabriek, 1948
De allereerste nettenfabriek in Nederland staat in Apeldoorn: Carl Gustav von Zeppelin opent in 1883 de ANZA (de Apeldoornse Nettenfabriek Zeppelin Apeldoorn), die op een strategische plek vlak bij het station en het Apeldoorns Kanaal staat. Vanaf dat moment is deze Nettenfabriek een grote werkgever in Apeldoorn en door de jaren heen wordt de ANZA de grootste nettenfabriek in Nederland: in 1917 werken hier maar liefst 400 arbeiders.
±
12
-
7
-
1971
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Ingang van de Apenheul in de beginjarenIngang van de Apenheul in de beginjaren
De Rotterdamse fotograaf Wim Mager koopt in de jaren zestig van de vorige eeuw twee dwergaapjes. Het is een paartje en er komen steeds meer apen bij. Om deze apen een goed thuis te bieden, ontwikkelt hij een idee dat bekend wordt als ‘de Apenheul’.
±
3
-
6
-
1921
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Aan de Hoenderloseweg in Ugchelen staat de fabriek van VHP Security Paper. Het bedrijf is de laatste decennia vaak van eigenaar en naam veranderd. Het was onder andere onderdeel van de Gelderse Papiergroep, van het Italiaanse Favini en van de Arjo Wiggins Group. Sinds 2017 is het onderdeel van de Franse multinational Oberthur Fiduciaire.
±
30
-
6
-
1924
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Bouw van de kerk in 1924Bouw van de kerk in 1924
Ugchelen heeft begin 20ste eeuw geen eigen kerk. Dorpsbewoners gaan naar Beekbergen en Apeldoorn om daar de kerkdiensten bij te wonen. Wel is er vanaf 1894 het ‘locaal’ aan de Duikerweg; een klein 'multifunctioneel' gebouw dat Jan van Houtum, eigenaar van de papierfabriek in het dorp, laat bouwen voor de zondagschool. Ook dorpsvereniging Ugchelens Belang komt er samen. Vanaf 1913 worden in de winter ook kerkdiensten in het locaal gehouden. In 1919 schenkt de zoon van Jan van Houtum het gebouwtje aan de kerk.
±
1
-
6
-
1944
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Eleonora Gehner achter haar bureau, 1948Eleonora Gehner achter haar bureau, 1948
De Duitse bezetting in de Tweede Wereldoorlog heeft invloed op alle facetten van de samenleving. Ook op de bibliotheek, want de bezetter gebruikt bibliotheken om de samenleving te ‘verduitsen.’ Dat begint met het weren van ongewenste auteurs uit de collectie. In de hoop te kunnen blijven bestaan, gaat de bibliotheek hier in eerste instantie in mee, in lijn met de landelijke stichting van openbare leeszalen. De bibliotheek was een van de weinige afleidingen voor de Apeldoorners, en trok veel bezoekers.
±
24
-
6
-
1911
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Lilly Roosmale Nepvue legt de eerste steen van het nieuwe leesmuseum. 24/06/1911Lilly Roosmale Nepvue legt de eerste steen van het nieuwe leesmuseum. 24/06/1911
Begin 1911 werd in Apeldoorn de Vereeniging tot oprichting en instandhouding van een openbare leeszaal en bibliotheek opgericht. Dit initiatief, georganiseerd door betrokken burgers met steun vanuit de gemeenteraad, komt niet uit de lucht vallen. In deze periode worden door het hele land bibliotheken geopend. Het begin van de twintigste eeuw is een periode van snelle ontwikkeling in de maatschappij en wetenschap. Leeszalen moeten de bevolking helpen om deze toenemende welvaart bij te kunnen benen. Er is genoeg belangstelling in Apeldoorn; meteen bij oprichting had de vereniging al 300 leden.
±
8
-
6
-
1945
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Canadese legerkist aangetroffen op de RibeslaanCanadese legerkist aangetroffen op de Ribeslaan
Na de bevrijding van Apeldoorn trekt het 1e Canadese leger verder noord- en westwaarts om de rest van het land te helpen bevrijden. Hun hoofdkwartier vestigen ze echter hier. In de eerste plaats ligt Apeldoorn strategisch gunstig, maar niet minder belangrijk is dat de vertrokken Duitsers een ‘infrastructuur’ hebben achtergelaten.
±
12
-
6
-
2006
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Op de sokkel van dit beeld staat: 'De kus. Geschenk van Apeldoorn aan Hunne Koninklijke hoogheden Prins Willem-Alexander en Prinses Máxima ter gelegenheid van hun huwelijk op 2 februari 2002'.
±
26
-
6
-
1954
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Park en flatwoningen in 1959Park en flatwoningen in 1959
Het ontstaan van het Sprengenpark heeft een lange aanloop gekend. Al in 1921 koopt de gemeente Apeldoorn een perceel grond waar de Badhuisspreng doorheen stroomt. Deze spreng voert water vanaf de Veluwe aan naar het voormalige Badhuis en naar de vijver in het Oranjepark. Jaren later, in 1940, koopt de gemeente een tweede aangrenzend stuk grond aan de Asselsestraat. Het plan is om daar een nieuw park te aan te leggen met inzet van werklozen in het kader van de werkverschaffing. Door de Tweede Wereldoorlog belandt dit plan echter in de ijskast.
±
9
-
6
-
1884
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Op maandag 9 juni 1884 , om 14.19 uur, arriveert hier op het station keizerin Elisabeth van Oostenrijk, beter bekend als ‘Sissi’. De keizerin brengt een bezoek aan Paleis Het Loo en het Koninklijk Park. Om 17 uur gebruikt ze het diner in hotel De Keizerskroon, daarna maakt ze nog een wandeling over de Loolaan.
±
19
-
6
-
1354
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Tijdens de Gelderse Oorlogen in de veertiende eeuw staan hertog Reinald III van Gelre en zijn broer Eduard lijnrecht tegenover elkaar in hun strijd om de macht in Gelderland. In de periode van 1350 tot 1361 woedt tussen deze broers een ware Gelderse Broederstrijd. Reinald krijgt de horige en onderdrukte boeren van de Veluwe aan zijn kant door hen vrijheid te beloven als ze samen met hem tegen zijn broer vechten. Zijn broer Eduard stelt met andere edelen van de Veluwe een aanzienlijk leger samen en zij willen koste wat kost de oude orde herstellen.
±
20
-
6
-
1934
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Reclame voor het Bosbad, 1934Reclame voor het Bosbad, 1934
In de wijk Berg en Bos wordt op 20 juni 1934 het Boschbad officieel geopend, een openluchtzwembad dat aangelegd is als gemeentelijke zweminrichting. Het zwembad heeft in die tijd vijf verschillende baden: één voor gemengd zwemmen, één voor dames, één voor heren, één voor kinderen en één voor wedstrijdzwemmen.
±
21
-
5
-
1961
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Het Sprengenbos trekt bezoekers. Zou je hier van de natuurwacht mogen fietsen? Circa 1930Het Sprengenbos trekt bezoekers. Zou je hier van de natuurwacht mogen fietsen? Circa 1930
Natuurliefhebbers signaleren aan het begin van de twintigste eeuw dat de toenemende verstedelijking, industrialisering en de groeiende landbouwsector de natuur ernstig in de verdrukking brengt. Het wordt tijd om op te komen voor het groen. In 1905 wordt de Vereniging Natuurmonumenten opgericht, een van de eerste Nederlandse natuurbeschermingsorganisaties. Al snel volgen ook provinciale en lokale organisaties met hetzelfde doel.
±
17
-
5
-
1899
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Cheerio-limonade in twee smakenCheerio-limonade in twee smaken
Op de Veluwe, en zeker ook in Apeldoorn, wordt al eeuwenlang geprofiteerd van het kristalheldere water dat zich via de beken en sprengen vanaf de Veluweflank een weg naar beneden baant, richting het IJsseldal. De papiermolens gebruiken al vanaf circa 1600 waterkracht voor de aandrijving van hun raderen en kunnen dankzij de zuiverheid van het water hoogwaardig papier maken. In de 19de eeuw gebruiken de wasserijen hetzelfde water om kleding, lakengoed en tafellinnen witter dan wit op te kunnen leveren.
±
31
-
5
-
1595
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Virtuele reconstructie van de Oude Mariakerk rond 1550, toen de doopvont nog binnen stond, gemaakt door Jos de Weerd en Jan Hendrik Bosch, 2022Virtuele reconstructie van de Oude Mariakerk rond 1550, toen de doopvont nog binnen stond, gemaakt door Jos de Weerd en Jan Hendrik Bosch, 2022
Op Tweede Pinksterdag 1595 arriveert dominee Theodorus Jacobi in Apeldoorn. Hij brengt een officiële brief mee van het Hof van Gelre in Arnhem. In de brief staat dat de geestelijke zorg van Apeldoorn voortaan op gereformeerde leest geschoeid moet worden. De katholieke dorpspastoor Voet moet zijn religieuze taken overdragen aan Jacobi, die deze ochtend voor het eerst de kansel van de dorpskerk beklimt...
±
1
-
5
-
1674
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Coehoorn mortier, in gebruik bij de paleiswacht ter verdediging van Het LooCoehoorn mortier, in gebruik bij de paleiswacht ter verdediging van Het Loo
De Veluwe is eeuwenlang een tamelijk leeg gebied geweest: uitgestrekt en open, zonder muren of andere verdedigingswerken. Tijdens oorlogen, die zich zeker vanaf het einde van de middeleeuwen en in de tijd van de Reformatie herhaaldelijk voordoen, valt het gebied weerloos ten prooi aan plunderende troepen.
±
12
-
5
-
1897
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Poortgebouw van de begraafplaats, 1968Poortgebouw van de begraafplaats, 1968
De Apeldoornse bevolking groeit in de laatste decennia van de negentiende eeuw sterk. Met die groei neemt uiteraard ook het aantal sterfgevallen toe en wordt de begraafplaats aan de Loolaan (waar nu Orpheus staat) te klein. In 1895 besluiten burgemeester Van Hasselt en zijn wethouders daarom een stuk heidegrond te kopen van de heer Hoegen Dijkhof, aan de Soerensche Grintweg.
±
3
-
5
-
1852
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
De Koningsschool in 1880De Koningsschool in 1880
Niet lang na zijn troonsbestijging in 1849 ontvangt Koning Willem III signalen dat er in de buurt van zijn nieuwe thuisverblijf, paleis Het Loo, eigenlijk geen enkele acceptabele onderwijsinstelling te vinden is. Hierop stelt de koning terstond een 'commissie tot oprichting' in en hij geeft zijn hofarchitect Henri Camp opdracht een nieuwe school te ontwerpen.
±
10
-
5
-
1939
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Opening Koning Willem III Kazerne. Inspectie van de troepen door generaal-majoor baron van Voorst tot Voorst, 10 mei 1939 (foto Jan H. Stokking)Opening Koning Willem III Kazerne. Inspectie van de troepen door generaal-majoor baron van Voorst tot Voorst, 10 mei 1939 (foto Jan H. Stokking)
Burgemeester Quarles van Ufford schenkt in 1937 een stuk van het Orderbos aan het ministerie van Binnenlandse Zaken dat daar een legeringscomplex laat bouwen. Het complex dat de naam Koning Willem III-kazerne krijgt, wordt op 10 mei 1939 officieel en feestelijk in gebruik genomen.
±
13
-
5
-
1876
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Oranjepark met de muziektent, ca. 1880Oranjepark met de muziektent, ca. 1880
Hendrik Christiaan van der Houven van Oordt koopt in 1874 landgoed de Pasch en verkavelt dit. Ook laat hij op het landgoed een park aanleggen, dat op 13 mei 1876 groots geopend wordt. Bij deze opening is koning Willem III als bijzondere gast aanwezig; met zijn toestemming krijgt dit park de naam Oranjepark. Door een park aan het landgoed toe te voegen, wordt het aangewezen als villapark.
±
18
-
4
-
1945
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Bevrijdingsconcert, 18 april 1945Bevrijdingsconcert, 18 april 1945
Na de geboorte van prinses Juliana op 30 april 1909 wordt in veel Nederlandse steden een ‘Julianapark’ aangelegd. Apeldoorn heeft dan al een traditie van parken die verwijzen naar het koninklijk huis. Het Apeldoornse Julianapark komt in het ‘vierkant’ Zwolseweg-Loseweg-Dillenburglaan-Rostocklaan. Wie zich vanuit Paleis Het Loo naar het Loo-station aan de Waldeck Pyrmontlaan (nu Zwolseweg) begeeft, komt voortaan dwars door het nieuwe park.
±
-
4
-
1945
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Grote schade bij de kruising van de Molenstraat-SophialaanGrote schade bij de kruising van de Molenstraat-Sophialaan
De bevrijding van de Veluwe gebeurt vanuit het oosten. Van de richting Berlijn oprukkende geallieerde hoofdmacht buigt het 1e Canadese leger af richting Nederland. De hindernis van de IJssel nemen ze op 11 en 12 april waarna ze zich richten op de bevrijding van de Veluwe. Een paar dagen later trekken ze het oostelijk deel van Apeldoorn binnen. Er volgen hevige gevechten en verschillende gebouwen lopen schade op. De luchtbeschermingsdienst komt handen en voeten tekort.
±
13
-
4
-
1829
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Bouw van de Koudhoornse sluis in het Kanaal, 9 juli 1880 (Nationaal Archief, fotocollectie Rijkswaterstaat)Bouw van de Koudhoornse sluis in het Kanaal, 9 juli 1880 (Nationaal Archief, fotocollectie Rijkswaterstaat)
Waterwegen zijn in ons land lange tijd de belangrijkste transportwegen geweest. Rond de zestiende eeuw varen er bijvoorbeeld transportschepen over de Grift in Apeldoorn. Dan al zijn er plannen om de Grift beter bevaarbaar te maken. Ook wordt de mogelijkheid overwogen een nieuw kanaal gegraven.
±
28
-
3
-
1958
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
De kinderwagenDe kinderwagen
Als adjudant van de Marechaussee Hendrik van den Berg die vrijdag op het gemeentehuis komt om aangifte te doen van de geboorte van zijn tweede dochter, Elisabeth Anne, weet hij niet wat hem overkomt. Baby Liesbeth blijkt de 100.000ste inwoner van de gemeente te zijn! Burgemeester Des Tombe spreekt Van den Berg toe: “We hebben met de geboorte van uw dochter een grens bereikt, die voor onze gemeente belangrijker is dan alle grenzen ter wereld. Apeldoorn heeft zich thans gerangschikt onder de grote gemeenten van Nederland”. Grote woorden van de zoals altijd ambitieuze burgemeester.
±
19
-
3
-
1897
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
De productiehal rond 1900De productiehal rond 1900
Op de plek waar eeuwenlang papiermolen ‘t Slop heeft gestaan wordt in 1897 begonnen met de bouw van een fabriek tot het vervaardigen van tricotwaren en andere gebreide goederen. Eerst heet ze nog Firma Möbus en Panhuyzen’, maar al snel wordt ze bekend als de N.V. Textiel Industrie Maatschappij Apeldoorn, ofwel TIMA.
±
22
-
3
-
1909
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Spaarpot van de Apeldoornsche Coöperatieve Boerenleenbank, jaren 1935-1950Spaarpot van de Apeldoornsche Coöperatieve Boerenleenbank, jaren 1935-1950
De Apeldoornsche Coöperatieve Boerenleenbank, die in 1972 zal fuseren met de Raiffeisenbank tot Rabobank, vervult vanaf haar oprichting in 1909 een centrale rol in Apeldoorn. De bank wordt in het leven geroepen voor de financiering van de boeren.
±
8
-
3
-
1967
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
De proef op de kruising Chopinlaan-Valeriuslaan (foto Nationaal Archief collectie Anefo)De proef op de kruising Chopinlaan-Valeriuslaan (foto Nationaal Archief collectie Anefo)
Vóór 1918, toen het nog niet zo druk was op de Nederlandse wegen, was voorrang nog geen regel, maar een gunst. Alle kruispunten waren gelijkwaardig en wie er een naderde kwam er al communicerend met andere weggebruikers wel uit wie eerst mocht. In 1918 was deze situatie onhoudbaar geworden. Wettelijk werd vastgelegd: verkeer van rechts heeft voorrang. Diezelfde regel wordt in 1949 ook Europees ingevoerd. Maar waarom rechts? Waarom niet links?
±
30
-
3
-
1935
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Een van de nieuwe AAA-stadsbussen bij de centrale halte aan de KerklaanEen van de nieuwe AAA-stadsbussen bij de centrale halte aan de Kerklaan
“Een belangrijke dag voor Apeldoorn” kopt de Nieuwe Apeldoornsche Courant. Het gaat over zaterdag 30 maart 1935. Die dag staat om vier uur ’s middags een tiental fonkelnieuwe autobussen klaar op het Raadhuisplein. Burgemeester, wethouders, raadsleden en andere genodigden zijn door de gebroeders Robart uitgenodigd voor de feestelijke ingebruikname van de nieuwe Apeldoornse Autobusdienst A.A.A.
±
12
-
3
-
2004
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Burgemeester Fred de Graaf spreekt koningin Beatrix toe voorafgaand aan de openingshandelingBurgemeester Fred de Graaf spreekt koningin Beatrix toe voorafgaand aan de openingshandeling
De opening van Cultuur Onder Dak Apeldoorn (CODA) in 2004 door toenmalig koningin Beatrix is een groot feest. Met reden. Met het nieuwe gebouw, ontworpen door Herman Hertzberger en verbonden met het bestaande bibliotheekgebouw van architect Hans Ruijssenaars, komt er een eind aan jarenlange huisvestingsproblemen. En dat niet alleen: door het samengaan van twee musea, de openbare bibliotheek en het gemeentelijk archief wordt met de oplevering van het CODA-gebouw ook het eerste Nederlandse 'cultuurwarenhuis' gerealiseerd. Een prestatie van formaat.
±
31
-
3
-
1890
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
De kerk brandt, 31 maart 1890De kerk brandt, 31 maart 1890
Tot 1842 kerkt Nederlands Hervormd Apeldoorn, waar onder ook de koninklijke familie wanneer zij verblijft op Het Loo mag worden gerekend, in de oude Mariakerk, middenin het dorp op het huidige Raadhuisplein. Omdat die oude kerk te klein is en te veel onderhoud vergt spreekt koning Willem I in 1839 zijn bereidheid uit om een nieuwe kerk te financieren, maar wel op voorwaarde dat die een stuk dichter bij het paleis zou komen te staan.
±
29
-
3
-
1900
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
De Apeldoornse Historische Vereniging Felua onderzoekt omstreeks 1900 een aantal grafheuvels in het Vanenbosch, vlak bij Hoog Soeren. Tijdens dit onderzoek vinden ze enkele grafheuvels, met daarin meerdere urnen die nog intact zijn. De grafheuvels en urnen dateren uit de periode 1100 tot 250 voor Christus toen vooral op de hoger gelegen delen van de Veluwe mensen leefden in boerennederzettingen. Zij begroeven hun doden in grafheuvels.
±
12
-
3
-
1965
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Orpheus, ca. 1965Orpheus, ca. 1965
Apeldoorn wordt rond 1900 als woonplaats steeds populairder en het inwoneraantal neemt dan ook toe. Ondanks die groei blijft het theateraanbod de eerste jaren achter; alleen aan de Nieuwstraat is er een klein theater, Tivoli.
±
3
-
2
-
1893
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
De boerderij van Vosselman door Gradus ten Pas, 1896-1899 De boerderij van Vosselman door Gradus ten Pas, 1896-1899
Rond 1890 is er waarschijnlijk niet één Apeldoorner die het dorp ziet als een stad. Maar Apeldoorn is op dat moment wel een heel dynamisch dorp. In de tien jaar tussen 1890 en de eeuwwisseling groeit het aantal inwoners van Apeldoorn van 19.000 naar 25.000. Zo hard is Apeldoorn voordien nooit gegroeid en zal het nadien ook niet meer groeien. Twee van die nieuwe Apeldoorners zijn Gradus en Johannes ten Pas.
±
12
-
2
-
1968
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Ans Schut op weg naar goud (Nationaal Archief, foto Ron Kroon Anefo)Ans Schut op weg naar goud (Nationaal Archief, foto Ron Kroon Anefo)
Ans Schut, geboren in Apeldoorn op 26 november 1944, leert al vroeg schaatsen op de bevroren vijvers in het Paleispark. Vanaf het midden van de jaren ’60 maakt ze landelijk naam als langebaanschaatster. Ans traint veel op de kunstijsbaan in Deventer. Daarnaast maakt ze vele oefenkilometers op de rolschaatsen die haar trainer Ab Steneker speciaal voor haar heeft gemaakt. In de wijk Kerschoten is de langs zoevende atlete een vertrouwd gezicht.
±
19
-
2
-
1863
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Arie Lieman: Ontsteking van de eerste Apeldoornse gaslantaarn op 19 februari 1863Arie Lieman: Ontsteking van de eerste Apeldoornse gaslantaarn op 19 februari 1863
Ons beeld van Apeldoorn in de 19de eeuw is in hoge mate gekleurd door de tekeningen van Arie Lieman. Hij maakte er tientallen tussen pakweg 1840 en 1880. Daarna kwamen er fotografen die het dorp vastlegden. Wie echter weten wil hoe Apeldoorn er vóór 1880 uitzag, kan niet om Arie Lieman heen.
±
9
-
2
-
1843
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Het raadhuis met daarvoor het Raadhuisplein rond 1895Het raadhuis met daarvoor het Raadhuisplein rond 1895
De gemeenteraad vergaderde tot 1842 in verschillende herbergen, waaronder Herberg Het Roode Hert. Omdat de gemeente groeit, worden dat soort locaties te klein. Ook kunnen op die openbare plekken gevoelige onderwerpen niet goed besproken worden.
±
7
-
1
-
1929
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Zendgebouw A, ca. 1930Zendgebouw A, ca. 1930
Begin jaren ’20 wordt er een nieuw dorpje op de Veluwe gebouwd: Radio Kootwijk. Het bestaat uit verschillende zendergebouwen, personeelswoningen, een hotel en een watertoren. Alles in Radio Kootwijk draait om de zenders. Daarmee wordt op 5 mei 1923, de dag van de opening van het zendstation, voor de eerste keer een radiotelegrafische verbinding tot stand gebracht met de andere kant van de wereld.
±
6
-
1
-
1814
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Vaandel van de Burger Oranjecompagnie (CODA Museum, collectie VOA, voorheen Felua)Vaandel van de Burger Oranjecompagnie (CODA Museum, collectie VOA, voorheen Felua)
Eind 1813 beginnen de Fransen zich terug te trekken uit Nederland. Ook Apeldoorn wordt door hen prijsgegeven, maar het gevaar is nog niet geweken. In Deventer houden nog 1.200 Franse soldaten stand. De Prins van Oranje, die later tot koning Willem I zal worden gekroond, roept de burgers van Nederland op zich te weren.
±
21
-
1
-
1943
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Personeel van Het Apeldoornsche Bosch. Sommigen dragen een Jodenster, zomer 1942Personeel van Het Apeldoornsche Bosch. Sommigen dragen een Jodenster, zomer 1942
In de nacht van 21 op 22 januari 1943 wordt Het Apeldoornsche Bosch door de nazi’s ontruimd. Ruim 1200 patiënten, onder wie tientallen kinderen, en 50 personeelsleden worden op transport gesteld naar Auschwitz-Birkenau. Geen van hen keert terug. De volgende ochtend worden ruim 200 achtergebleven personeelsleden naar Westerbork getransporteerd. In één nacht komt er op gruwelijke wijze een eind aan wat jarenlang een bloeiende instelling en een levendige gemeenschap was.
±
-
-
1927
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Gevel van de opslagloodsGevel van de opslagloods
Als je over de Deventerstraat loopt of rijdt zie je, als je goed oplet, bij nummer 30 een gebouw dat achter het huis staat met daarop in prachtige letters het opschrift ‘West Indische Bananen’, geflankeerd door twee trossen bananen. Wat is de achtergrond hiervan?
±
-
-
1911
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Het Aardmannetje "oud 22 jaar, lang 1,20 mtr, zwaar 29 kilgr."Het Aardmannetje "oud 22 jaar, lang 1,20 mtr, zwaar 29 kilgr."
Aan de voet van de in 1910 geopende Julianatoren heeft met name in de vooroorlogse jaren een aantal bijzondere ‘Apeldoorners’ zich thuis gevoeld. De eerste daarvan arriveert al in 1911. Als de bezoeker via een onderaardse gang uitkomt in het midden van de dwaaltuin, stuit hij daar op een Aardmannetje, dat, zo getuige de ansichten, nog het meest lijkt op een Apeldoornse jongen met een aangeplakte baard.
±
-
-
1917
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
De ZonnehoeveDe Zonnehoeve
Aan de Zonnehoeve 12, verscholen tussen bomen en struiken, staat een opvallende witte villa. De oorsprong van de Villa gaat terug tot 1895, het jaar waarin Jan Veeneman op deze plek een boerderij bouwt. Nadat die vermoedelijk afbrandde, verrijst op de fundamenten daarvan in 1917 Villa Zonnehoeve. Opdrachtgever is een verpleegster uit Den Haag: Laura de Wit.
±
-
-
1770
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Tethart Philipp Christian Haag, De schutterij op Het Loo, 1770Tethart Philipp Christian Haag, De schutterij op Het Loo, 1770
Stadhouder Willem V verblijft, net als de Oranjes voor en na hem graag op Paleis Het Loo. Elke zomer strijkt hij met een omvangrijke entourage van kamerdienaars, keukenpersoneel, musici en toneelspelers neer in Apeldoorn. Deze keer is ook hofschilder Tethart Philipp Christian Haag erbij. Hij legt vast hoe de Apeldoornse schutterij in de tuinen achter het paleis in vol ornaat aantreedt, waarschijnlijk bij een van de schietwedstrijden die de stadhouder voor zijn vermaak laat organiseren.
±
-
-
12000
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Hoorn van een wolharige neushoorn, gevonden op de VeluweHoorn van een wolharige neushoorn, gevonden op de Veluwe
Tot ongeveer 12.000 jaar geleden ligt de streek die wij nu de Veluwe noemen op de rand van een steppegebied dat zich uitstrekt over een groot deel van het noordelijk halfrond. Deze gigantisch vlakte heeft de ideale leefomstandigheden voor grote zoogdieren zoals mammoeten, wolharige neushoorns en reuzenherten. Hier hebben ze alle ruimte om hun kostje bij elkaar te scharrelen. Door hun omvang en dikke vachten zijn ze uitstekend gewapend tegen de kou, want een groot deel van het gebied is op dat moment nog bedekt met ijs.
±
-
-
1859
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Originele halsringen (collectie Rijksmuseum voor Oudheden)Originele halsringen (collectie Rijksmuseum voor Oudheden)
In het midden van de 19de eeuw trekken turfstekers het Uddelerveen in om dit af te plaggen: ze verwijderen de begroeide bovenlaag om bij de turf – een belangrijke brandstof – te komen. De mannen bij Uddel stuiten echter op een verrassing. In het veen vinden ze twee halsringen. Het is meteen duidelijk dat het een bijzondere vondst betreft en via via wordt de conservator van het Rijksmuseum voor Oudheden in Leiden op de hoogte gebracht.
±
-
-
1887
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Halteplaats WenumHalteplaats Wenum
Twintig jaar na de opening van het station krijgt Apeldoorn er een verbinding bij. In 1887 opent de 'Lokaalspoorweg Koning Willem III', in de volksmond de ‘Baronnenlijn' genoemd. De spoorlijn dankt zijn naam aan de initiatiefnemers, die voornamelijk adellijke heren zijn, de zogeheten ‘baronnen’. Als grote landeigenaren en ondernemers hebben zij belang bij een goede infrastructuur voor het transport van hun goederen.
±
-
-
1941
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Buiscar transporttrekker, 1990Buiscar transporttrekker, 1990
Transportwagenfabriek Buiscar wordt in 1936 opgericht in Den Haag door Theo Aardse. Die heeft zich een jaar daarvoor bij een kwekersbedrijf in het Westland verbaasd over het gezwoeg met houten en ijzeren wagens. Dit inspireert Aardse tot het fabriceren van lichtere karretjes en steekwagens, gemaakt van buizen. Zijn idee slaat al snel aan en op zoek naar een grotere bedrijfslocatie laat Aardse in 1941 zijn oog vallen op Apeldoorn, waar Buiscar onderdak vindt in de voormalige papierfabriek van de N.V. Wilhelmina aan Kanaal Zuid.
±
-
-
1866
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Bedrijvigheid aan het kanaal in de jaren '60 van de vorige eeuw: de EBC (Edese Beton Centrale)Bedrijvigheid aan het kanaal in de jaren '60 van de vorige eeuw: de EBC (Edese Beton Centrale)
Tussen 1858 en 1866 wordt het zuidelijk deel van het Apeldoorns Kanaal gegraven. Eerder, in 1829, is al het noordelijk gedeelte van Apeldoorn tot aan Hattem opgeleverd. Nu wordt dat kanaal vanaf landgoed Welgelegen doorgetrokken tot aan de IJssel in Dieren. Om de waterstand op peil te houden en scheepvaart te garanderen worden er sprengen gegraven die grondwater vanaf de hoger gelegen Veluwe aanvoeren. Hoewel het niet echt lukt om van het kanaal een zekere vaarroute te maken voor grotere schepen, betekent het nu voltooide kanaal een enorme impuls voor de industrialisatie van Apeldoorn.
±
-
-
1952
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Een product en medewerker van Frowijn & Co voor de fabriekEen product en medewerker van Frowijn & Co voor de fabriek
In de jaren '60 kent Apeldoorn een evenknie van Philips: het Ingenieursbureau Frowijn & Co, gespecialiseerd in de productie van elektrische installaties en apparaten. Als enige bedrijf in Nederland vertegenwoordigden zij ACEC-producten. ACEC, afkorting van ‘Ateliers des Constructions Electriques à Charleroi’, is de belangrijkste Belgische firma van elektromotoren en huishoudtoestellen met vestigingen over de hele wereld. Naast complete aandrijvingen voor tram-, metro- en treinstellen, elektrische locomotieven en trolleybussen (voor bijvoorbeeld de gemeente Arnhem), produceert ACEC ook stroomkabels, transformatoren en elektromotoren.
±
-
-
1880
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Interieur van het natuurhistorisch museum Vaal. Ca. 1900Interieur van het natuurhistorisch museum Vaal. Ca. 1900
Na de aanleg van de straatweg van Arnhem naar Apeldoorn in 1843 worden er langs de route diverse tolhuizen gebouwd. In Apeldoorn is dat Tolhuis nr. 5 en vanaf 1864 verzamelt Johannes Theodorus Vaal hier de tol. Daarnaast is hij ook jachtopziener van koning Willem III. Vanwege die laatste functie krijgt hij regelmatig geschoten wild dat hij in zijn vrije tijd opzet. In 1880 wordt het heffen van tol opgeheven maar de familie Vaal blijft in het tolhuis wonen. Johannes opent er koffiehuis ’t Apeldoorns Museum. Uniek aan zijn café is dat bezoekers er tijdens het nuttigen van een drankje zijn opgezette dieren kunnen bewonderen. Naarmate het museum bekend wordt in de regio, ontvangt hij allerlei bijzondere objecten om te tonen.
±
-
-
1964
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
De flats aan de Van Oldenbarneveldstraat, met enkele buurtbewoners, 1973De flats aan de Van Oldenbarneveldstraat, met enkele buurtbewoners, 1973
In 1964 verhuizen 144 Molukkers vanuit verschillende woonoorden in Nederland naar Apeldoorn. Het rijk bouwde in 1962 ruim zestig woningen voor hen aan de Cort van der Lindenstraat en Van Oldenbarneveltstraat in Apeldoorn-Zuid.
±
-
-
1959
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
John (N.J.) Habraken was een vooraanstaand Nederlands architect. Het bijzondere aan zijn loopbaan is dat hij vrijwel geen gebouwen ontwierp. Voor zover bekend is de bungalow aan de Wildernislaan 63, gebouwd in 1959, het enige gebouw van Habraken in Nederland. Het is een vroeg voorbeeld van ‘participatiearchitectuur’, een manier van bouwen waarbij meer rekening wordt gehouden met de wensen van de bewoner.
±
-
-
1899
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Talens in de Apeldoornse beginjaren, tussen 1899 en 1904Talens in de Apeldoornse beginjaren, tussen 1899 en 1904
Marten Talens koopt in 1899 een zogenaamde ‘dorpsvilla’ aan de Sophialaan. Hier richt de Groningse bankier zijn 'Nederlandse Fabriek voor Verven, Lakken en Inkten' op. De reden dat hij voor deze plek in Apeldoorn kiest, heeft vrijwel zeker te maken met de ligging vlakbij het Apeldoorns Kanaal en de spoorweg tussen Oost- en West-Nederland. De producten worden snel populair in Nederland én het buitenland.
±
-
-
1905
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Het stalbordHet stalbord
In 1904 begint stoombootagent Roelof Kisjes een transportbedrijf. Hij is op dat moment nog geen 20 jaar oud, dus ondernemingszin kan hem zeker niet ontzegd worden. Kisjes bouwt zijn bedrijf uit tot een bekende naam aan het Apeldoorns Kanaal, dat dan nog een belangrijke levensader is voor vele Apeldoornse bedrijven en handelaren. De ‘motor’ van Kisjes transport is in die jaren te vinden in het grote houten stalgebouw aan Kanaal Noord. Daar staan de paarden.
±
-
-
1909
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
De originele tuinvaasDe originele tuinvaas
Vijfentwintig heren verzamelden zich op 17 januari 1896 in de kleine zaal van de Sociëteit Apeldoorn aan de Kerklaan bij het Oranjepark om een nieuwe vereniging op te richten. Het doel van deze nieuwe vereniging is 'het stichten en in stand houden van een museum van oudheden van de Veluwe en beoefening harer geschiedenis'.
±
-
-
1820
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Geldkist van de gemeente Apeldoorn, aangeschaft rond 1820Geldkist van de gemeente Apeldoorn, aangeschaft rond 1820
De gemeente Apeldoorn ontstaat feitelijk pas in 1817. Vóór die tijd wordt Apeldoorn bestuurd als een ‘scholtambt’ binnen het Gelderse kwartier van Veluwe of als onderdeel van de Hoge Heerlijkheid Het Loo. Het bestuur van Apeldoorn is in die tijd geen hogere wiskunde; de hele financiële huishouding en administratie past in één archiefkist van bescheiden afmetingen.
±
-
-
1935
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Inzegening van TBC-huisjes in het rooms-katholieke sanatorium Berg en Bosch, ca. 1925Inzegening van TBC-huisjes in het rooms-katholieke sanatorium Berg en Bosch, ca. 1925
Sinds de reformatie mogen katholieke Apeldoorners hun geloof niet meer in het openbaar uitdragen. Zolang ze het binnenshuis beoefenen, wordt het gedoogd. Dat is onder andere het geval in kasteel Ter Horst in Loenen en in kasteel de Cannenburgh in Vaassen.
±
-
-
1939
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Juul PaatsJuul Paats
Zuster Juul Paats komt in 1937 naar Apeldoorn om samen met haar vriendin Ans Taal, eveneens verpleegster, een rusthuis te gaan beheren in twee villa’s aan de Arnhemseweg. Ze noemden het ‘Maria-Caecilia’. Paats is niet alleen ondernemend, ze heeft ook lef en een groot gevoel voor rechtvaardigheid. Als jonge vrouw in Den Haag maakte ze zich al sterk voor het vrouwenstemrecht.
±
-
-
1962
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Plattegrond van de BB-schuilkelder aan de Seringenlaan, 1962Plattegrond van de BB-schuilkelder aan de Seringenlaan, 1962
Na de Tweede Wereldoorlog ontstaat er in de wereld een tweedeling die we de Koude Oorlog zijn gaan noemen. Aan de ene kant staat het westen, aangevoerd door de Verenigde Staten, aan de andere kant het Oostblok onder invloed van de Sovjet Unie. In Nederland en ook in Apeldoorn wordt de Koude Oorlog vooral ervaren als een vrijwel onzichtbare, maar voortdurend aanwezige dreiging.
±
-
-
1944
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
De telefooncentrale, gefotografeerd vlak na de bevrijding (collectie Gerrit Middelbeek)De telefooncentrale, gefotografeerd vlak na de bevrijding (collectie Gerrit Middelbeek)
Na de brand in het Apeldoornse gemeentehuis in mei 1943 zijn de werkplekken van de burgemeester en zijn medewerkers tijdelijk ondergebracht in panden in de omgeving. Zo werkt burgemeester Pont een tijd lang vanuit De Poort van Kleef. In 1944 wordt een grote villa op Loolaan 20 ingericht als tijdelijk gemeentehuis. Wat de burgemeester en ook de Duitsers niet weten, is dat Apeldoornse verzetsmensen op de zolder van die villa een geheime telefooncentrale te installeren...
±
-
-
1954
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Affiche ‘Lumido - Berg en Bos in droomlicht’, ca. 1965-1970Affiche ‘Lumido - Berg en Bos in droomlicht’, ca. 1965-1970
Al in 1949 wordt de bosvijver op initiatief van de Stichting 1940-’45 op feeërieke wijze aangelicht. Talloze Apeldoorners genieten ervan tijdens een avondwandeling door het park. De geringe vergoeding die ze daarvoor betalen komt ten goede aan de Stichting die zich inzet voor de opvang van gewond of getraumatiseerd geraakte verzetsmensen en ondersteuning van families van gesneuvelden.
±
-
-
1932
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Een van de vele prijzen die de Goudsmits wonnenEen van de vele prijzen die de Goudsmits wonnen
Philip en Sara Goudsmit komen in 1930 in Apeldoorn wonen met hun vijfjarige dochter Carolina. In 1935 krijgen ze nog een dochter die ze Frouwke noemen. Philip is oorspronkelijk slager, maar werkt als hoofdvertegenwoordiger voor de Rotterdamse firma Osmond & Zonen die handelt in dierenmedicamenten en veevoeder. Zijn belangrijkste hobby is daaraan gerelateerd: Philip en Sara fokken honden en konijnen.
±
-
-
1000
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Kootwijkerzand, 1911 Uit boek De Zandverstuivingen bij KootwijkKootwijkerzand, 1911 Uit boek De Zandverstuivingen bij Kootwijk
Op de Veluwe ligt het grootste oppervlak aan zandverstuivingen in Nederland. Een soort strand zonder de zee. De Veluwse zandverstuivingen ontstaan in de laatste ijstijd als het zo koud is dat er nauwelijks planten en struiken kunnen groeien. De wind krijgt vat op de kale zandbodem en grote hoeveelheden zand en stof worden door stormen meegenomen en afgezet op de stuwwal die we nu de Veluwe noemen.
±
-
-
1979
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Wie aan de Veluwe denkt, ziet edelherten, zwijnen, moeflons en sinds een aantal jaar ook wolven; zoogdieren die door hun formaat, door de verhalen die bij hen horen en door hun rol in de geschiedenis tot de verbeelding spreken. Maar de natuurlijke rijkdom - de biodiversiteit van de Veluwe - is eindeloos veel gevarieerder dan deze 'grote vier'.
±
-
-
1839
v. Chr.

Het verhaal van vandaag

Lees het verhaal
Opgezette gehuifde slechtvalk, gebruikt door de Royal Loo Hawking Club (CODA Museum, collectie VOA voorheen Felua)Opgezette gehuifde slechtvalk, gebruikt door de Royal Loo Hawking Club (CODA Museum, collectie VOA voorheen Felua)
In de wijk Berg en Bos ligt de Valkenberglaan. Deze laan maakt deel uit van een vrijwel lijnrechte verbinding tussen Paleis Het Loo en de heuvel die we nu kennen als de Valkenberg. Verscholen in de bosrijke villawijk valt de Valkenberg nauwelijks op, ondanks zijn hoogte van 50 meter boven N.A.P. Meer dan een stevig klimmetje tussen Parkflat Arendsburght en het Boschbad is het niet.
Kruispunt
/
Tijd van de wereldoorlogen
Thema
Kruispunt
Tijd van de wereldoorlogen

West-Indische bananen in Apeldoorn

Gevel van de opslagloods
Gevel van de opslagloods
West-Indische bananen in Apeldoorn
±
-
-
1927
v. Chr.

Als je over de Deventerstraat loopt of rijdt zie je, als je goed oplet, bij nummer 30 een gebouw dat achter het huis staat met daarop in prachtige letters het opschrift ‘West Indische Bananen’, geflankeerd door twee trossen bananen. Wat is de achtergrond hiervan?

Deze opslagloods diende voor de opslag van bananen afkomstig uit Suriname en de Antillen. Ze is tegelijk met het woonhuis in 1927 gebouwd, op een van de percelen waarop voor die tijd herberg De Moriaan stond. Opdrachtgever was Frans de Graaf, koopman en importeur van zuidvruchten.

De Graaf laat zijn bananen per boot over het Apeldoorns Kanaal aanvoeren. In de haven worden ze ontscheept en naar de daar vlakbij gelegen loods gebracht om verder te rijpen. Vervolgens worden ze gedistribueerd naar de groente- en fruithandelaren in de regio.

Exotisch
‍Bananen zijn een eeuw geleden nog niet zo alledaags als tegenwoordig. Het is een tropische, exotische vrucht. Toch worden er begin vorige eeuw al wel bananen in Nederland aangeboden, ook in Apeldoorn. Deze bananen komen uit West-Indië, vooral uit Suriname. Daar werden bananen gedurende de periode van slavernij vooral als voedsel gebruikt door tot slaaf gemaakten, als aanvulling op het eten dat zij kregen van hun eigenaren. Het was een goedkoop voedingsmiddel dat zonder veel verzorging te kweken was. Bananenbomen werden vanaf het einde van de 18e eeuw ook geplant als schaduwbomen op de koffieplantages.

Suriname telt in de 19e en 20e eeuw ongeveer veertig bananenplantages. In tegenstelling tot suiker, koffie, katoen en cacao worden bananen nooit een belangrijk exportproduct. Maar er vindt vanaf de 20e eeuw dus wel export plaats naar Nederland en naar Apeldoorn.

Frans de Graaf is overigens niet de enige importeur in de stad. Ook de groentehandel van Stokking in de Kanaalstraat laat in de vooroorlogse jaren bananen overkomen, niet via het kanaal, maar met de trein vanuit Rotterdam, zoals in de (gerestaureerde) filmbeelden uit 1939 te zien is.

‍

deel dit verhaal via


Wat is uw verhaal? Wilt u ook een bijdrage leveren? Dat kan! Klik hier voor meer informatie.

locaties

personen

meer informatie

< terug

Gerelateerde gebeurtenissen

Het bestuur van Felua rond de opgegraven urnen, 29 maart 1900
±
29
-
3
-
1900
v. Chr.

Felua doet opgravingen in het Vanenbosch

Hoog Buurlo in 1900
±
-
-
1900
v. Chr.

Herbebossing van de Veluwe

Onthulling van de Naald door koningin Wilhelmina
±
-
-
1901
v. Chr.

Oranje en Apeldoorn ontmoeten elkaar bij de Naald

Te water geraakte locomotief de Tortel van de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij (HIJSM)
±
20
-
8
-
1904
v. Chr.

Trein te water in het Apeldoorns Kanaal

Het stalbord
±
-
-
1905
v. Chr.

Roelof Kisjes hangt de ‘Bede van een Paard’ op in zijn stal

Ketellappers bij een van de stoommachines, ca. 1920
±
-
-
1908
v. Chr.

De Haas en Van Brero vestigen zich in Apeldoorn

De originele tuinvaas
±
-
-
1909
v. Chr.

Een koninklijk cadeau voor Felua

Spaarpot van de Apeldoornsche Coöperatieve Boerenleenbank, jaren 1935-1950
±
22
-
3
-
1909
v. Chr.

Apeldoornsche Coöperatieve Boerenleenbank opgericht

Oude herberg De Gouden Leeuw, vóór 1910
±
-
-
1910
v. Chr.

Herberg de Gouden Leeuw wordt een koffiehuis

Ansichtkaart van de Julianatoren vlak na de bouw, 1910
±
-
-
1910
v. Chr.

Bouw van de Julianatoren

Het Aardmannetje "oud 22 jaar, lang 1,20 mtr, zwaar 29 kilgr."
±
-
-
1911
v. Chr.

Het Aardmannetje, Toekoe Umar en de familie Heetmeijer

Woonhuis De Ploeg. De luiken zijn verwijderd, maar verder is het huis nu nog vrijwel hetzelfde als toen.
±
23
-
10
-
1911
v. Chr.

De familie Dobbelmann vestigt zich op landgoed De Ploeg

Deel deze pagina

Volg ons

Bedankt!
We hebben je aanmelding ontvangen.
Er ging iets fout. Probeer het nog een keer.

Contact

e-mail055 - 5268400

Sponsoren en partners

Cookievoorkeuren
| Cookie- & Privacyverklaring | Colofon | © Copyright Stichting Het grote verhaal van Apeldoorn - 2022

Draai je telefoon
voor de beste beleving

Door op "ja" te klikken, ga je akkoord met het opslaan van cookies op jouw apparaat om de site navigatie te verbeteren en het site gebruik te analyseren  Bekijk ons ​​cookie- en privacybeleid voor meer informatie.
Voorkeurenneeja