Vanwege de ligging aan een kruispunt van handelsroutes groeit het dorp Apeldoorn in de late middeleeuwen uit tot een knooppunt en ontmoetingsplaats. Hanzesteden kunnen op dit kruispunt neutraal vergaderen in de vele herbergen die hier zijn. In de open lucht op het Herenhul, tussen Beekbergen en Ugchelen, vinden hoger beroepzaken plaats in het bijzijn van de Hertog. Als het Apeldoorns kanaal gegraven is, Apeldoorn een station krijgt en er later ook de snelwegen komen, wordt de kruispuntfunctie van Apeldoorn nog meer versterkt.
Door de gunstig ligging ontwikkelt Apeldoorn zich sneller en sterker dan omliggende dorpen. De weg van Utrecht naar Deventer kruist bij Apeldoorn de wegen van Arnhem naar Elburg en Zwolle. Ook de route van Harderwijk naar Zutphen en Doesburg voert langs Apeldoorn. Reizigers kunnen uitrusten bij een van de herbergen die vanaf de late middeleeuwen gevestigd zijn bij de kruising van wegen. De centrale ligging van Apeldoorn en het voordeel dat dat met zich meebrengt, wordt onderstreept door het feit dat ten zuiden van Apeldoorn op het Herenhul eeuwenlang recht gesproken wordt voor het Veluwse landgericht. Rond 1900 is Apeldoorn, mede dankzij de beroemde architecten- en kunstenaarsfamilie Wegerif, een plaats met grandeur waar men graag woont of op bezoek komt. In diezelfde periode ontdekt Wilhelm Röntgen, inwoner van Apeldoorn, die stralen die tot op de dag van vandaag wereldwijd gebruikt worden.
De kruispuntfunctie van Apeldoorn wordt later versterkt door de aanleg van het kanaal en spoorwegen in vijf richtingen (Amersfoort, Zutphen, Deventer, Dieren en Hattem). Radio Kootwijk draagt bij aan de internationale communicatie; vanuit hier heeft radiocommunicatie met de Overzeese gebiedsdelen plaats. Inmiddels hebben Radio Kootwijk, het kanaal en twee van de vijf spoorlijnen hun oorspronkelijke functie verloren. De kruising van autowegen; het klaverblad van de A1 en A50, is met de tijd steeds belangrijker geworden, net als de busverbindingen in alle windrichtingen. Apeldoorn is tegenwoordig mede vanwege de centrale ligging een geliefde vestigingsplaats voor forensen, logistieke bedrijven en scholen.
Sporen in het landschap
- Het centrum van Apeldoorn met voormalige herbergen
- Het Herenhul
- Het Apeldoorns Kanaal
- Radio Kootwijk
- Het station en knooppunt Beekbergsebroek
