Toen ik in 1983 als stagiair bij de gemeente Apeldoorn begon voor mijn opleiding tot archivaris, kreeg ik de gelegenheid om de marke-archieven te inventariseren. Marken waren boerenorganisaties die gezamenlijk grondareaal beheerden voor de landbouw. Heel spannend om die oude perkamenten markeboeken van onze voorouders door mijn handen te mogen laten gaan. Geschiedenis is niet alleen belangrijk voor het begrijpen van het nu, maar het geeft ook beleving en emotie. Geschiedenis die zich manifesteert in ons erfgoed, verbindt ons heden met het verleden en geeft richting aan onze toekomst. Het bepaalt onze identiteit. Het wekt respect voor alles wat onze voorouders hebben gevormd, waarop wij mogen voortbouwen. Ons erfgoed in gebouwen, voorwerpen en onze archieven maken het ons mogelijk verbinding te krijgen met ons verleden. Het verplicht ons dit te koesteren, te bewaren en door te geven, opdat de generaties na ons daar weer op voort kunnen bouwen.
Boeren
Een hot item. CO2, stikstof….Er is veel maatschappelijke discussie over, maar zonder de boeren was ons landschap niet wat het nu is. De agrarische gemeenschappen van toen hebben de contouren gelegd van ons huidige landschap. Ik houd van dit prachtige landschap. De enken, enkwallen, bossen en weiden, liggend rondom mijn dorp en de buurtschappen die ook weer tot dorpen zijn uitgegroeid, dit land is gevormd door eeuwenlange noeste arbeid van onze voorouders. Als je wandelingen maakt in Oosterhuizen of het Bruggelerbos en het Spelderholt dan zie je nu nog de sporen van de activiteiten van onze voorouders in dit landschap waar zij hun leefwijze op de door de natuur gevormde basis aansloten. Er was een evenwicht tussen natuur en cultuur.
Dorpen
Als geboren en getogen Beekbergenaar voel ik me al vanaf mijn jongensjaren verbonden met mijn dorp en het platteland. Beekbergen was in het oude ambt Apeldoorn, één van de twee oorspronkelijke kerspelen van Apeldoorn. Het oudste monument van Apeldoorn staat in mijn geboortedorp Beekbergen: de Hervormde dorpskerk, waarvan de oudste delen dateren uit de dertiende eeuw. Daar ben ik trots op. Als ik boodschappen ga doen en ik fiets over de Kerkweg, dan intrigeren me de grote tufstenen in de onderste geleding van de toren. Welke handen hebben die stenen gelegd? Wat hield mensen toen bezig om zoiets te bouwen? Welke offers bracht men daarvoor? De kerk stond centraal in het leven van het dorp. Iedereen was er mee verbonden. Trouwen, dopen en rouwen, het geestelijk, maar ook stoffelijk voedsel werd er uitgedeeld, er werd vergaderd, de markeboeken werden er soms bewaard, vanuit de kerk werd onderwijs gegeven aan de kinderen, kortom lief en leed werden daar gedeeld. Er was gemeenschapszin en zingeving, iets wat we denk ik missen in onze tijd van individualisme en zelfontplooiing.
Groen
En natuurlijk als ik boeren en dorpen noem, dan is het groen dat alles verbindt. Groen is de kleur van verbinding, van gemeenschap, van rust, van genieten. Daar kunnen we in onze gemeente ons hart in ophalen. We worden door heel veel groen omringd. We willen dat groen vooral ook weer terughalen waar het verdwenen is, zoals in onze Apeldoornse binnenstad. Soms mijmer ik wel eens over die heidevelden die er geweest zijn tussen Apeldoorn en Beekbergen, nu niet meer voor te stellen… Mijn vader wist nog dat er hier en daar vergeten hoekjes waren in het landschap van weidegronden waar de heide nog niet was omgeploegd.
Industrie
En dan nog een tegenhanger van boeren, dorpen en groen, maar toch ook weer nauw hiermee verbonden: industrie. Als klein kind herinner ik me nog dat ik met mijn vader de kisten eieren naar de eiermarkt bracht in de noodhal aan de Griftstraat. Ik zie daar nog zo de grote opslagtanks van het stadsgas van de gasfabriek voor me en ik ruik nog de pregnante geur van de Grift, wat feitelijk een open riool van afvalwater van de wasserijen was. Industrie en handel waren verbonden met de agrarische sector in de eierhal, het slachthuis en de zuivelfabriek op Mariëndaal. Dat is nu allemaal al lang verdwenen. Wat blijft is de herinnering in beeld en geschrift.
