Industrie

Je kunt het je nu moeilijk voorstellen, maar meer dan duizend jaar geleden kringelen honderden rookpluimen boven de Veluwe omhoog. Ze zijn afkomstig van de ijzerovens waarmee miljoenen kilo’s ijzer gewonnen wordt uit Veluwse klapperstenen. De ijzerindustrie is een belangrijke, economische factor waar de groeves (ijzerkuilen) en afvalhopen (slakkenhopen) ons tegenwoordig nog aan herinneren. De imposante Hunneschans bij het Uddelermeer heeft waarschijnlijk een belangrijke rol gespeeld in de ijzerhandel. In de 12de eeuw verdwijnt de ijzerindustrie, maar met de bouw van tientallen watermolens ontstaat een paar eeuwen later een heel nieuwe industrie die vooral op papierproductie is gericht.

De Apeldoornse industrie krijgt een boost als Apeldoorn bereikbaar wordt over water (het Apeldoorns kanaal), het spoor en het land (De A1 en de A50). Apeldoorn wordt zo een aantrekkelijke vestigingsplaats voor allerlei soorten industrie: van papier, zeep en inkt tot netten, koper en kokosmatten, het is of was allemaal rondom Apeldoorn te vinden. Dankzij het schone water uit de sprengenbeken vormen ook wasserijen een typisch regionale industrie.

Sporen in het landschap

• IJzerslakkenhoop in het Orderbos
• Duizenden ijzerkuilen op de Veluwe
• Restanten van nederzettingen waar ijzer werd gewonnen (Spelderholt, Hoog Buurlo, dorpskern van Loenen, Loenen-Dalenk, Uddel-Aardhuis), de Hunneschans
• Restanten van houtskoolmeilers Achterste Steenberg bij Radio Kootwijk
• Watermolens (Middelste molen, Ruitersmolen, Wenumse molen)
• Papierfabrieken (Smurfit Kappa in Loenen, VHP in Ugchelen)
• Voormalige wasserijen (Hamermolen, de Oude Olifant, Hunekampsmolen)
• Nettenfabriek
• Royal Talens verffabriek
• Zwitsal