Ontstaan van het Uddelermeer
Het Uddelermeer vormt het hoogstgelegen meer van Nederland en met zijn puntgave ovalen vorm is het het mooiste voorbeeld van een pingoruïne: een ovaal of rond meer dat ontstaan is na de laatste ijstijd, zo’n 15.000 jaar geleden. Tijdens die periode is de ondergrond permanent bevroren. Grondwater dat in vlakke gebieden samenstroomt, vormt op de bevroren ondergrond een zogenaamde ijslens die in de loop van de tijd aangroeit tot een ijsheuvel die boven het maaiveld uitsteekt. Deze ijsheuvel noemen we een pingo.
Wanneer aan het eind van de ijstijd de gemiddelde temperatuur weer oploopt, smelt deze pingo en wat overblijft, is de aarden wal (pingoruïne) die zich rond de pingo heeft gevormd en waarin een diep meer is ontstaan.
Het Uddelermeer heeft een doorsnede van ongeveer 240 meter en is oorspronkelijk het diepste meer van Nederland, circa 18 meter. Omdat het meer echter nooit is uitgebaggerd, is het nu nog maar twee meter diep. Daardoor bevat het wel een bodemarchief van zeker 15.000 jaar en daarmee is het zowel een archeologisch als ook een geologisch monument.
Niet alleen de eerste toeristen bezoeken het meer graag om bijvoorbeeld een duik te nemen, ook koningin Wilhemina komt er regelmatig. Ze zet haar schildersezel dan langs de oever om te schilderen.
Het meer is al eeuwenlang een kruispunt en ontmoetingsplek. Een paar duizend jaar na het ontstaan verblijven er jagers-verzamelaars aan de oever en rond 3400 voor Christus strijken de eerste boeren (van de Trechterbekercultuur) hier neer en bouwen een nederzetting. De nabijgelegen Hunneschans heeft ook een belangrijke rol in de geschiedenis gespeeld. Overigens spreekt het meer al eeuwen tot de verbeelding; verhalen en legenden over reuzen, watermonsters, verborgen schatten en magische krachten doen al sinds mensenheugenis de ronde. Eén van die sagen is het verhaal van Gustaaf van de Wall Perné waarin hij schrijft dat het Uddelermeer ontstaan is na een gevecht tussen dondergod Thunar en een monsterlijke gifslang, waarbij Thunar zo hard met zijn hamer op de kop van de slang slaat, dat er een diep gat in de grond achterblijft.
